Küba Günlükleri: Genel Bakış

Bazen "anlatmak yetmez, görmen lazım" deriz ya. İşte Küba(Cuba) bu duruma en güzel örnek. Ne kadar anlatırsak anlatalım hep bir şeyler esksik kalacaktır. O yüzden derim ki, özellikle sosyalizmin son demlerinde fırsatınız olursa uçun buraya.

2 haftalık gezimde Havana, Varadero ve Trinidad olmak üzere toplam 3 şehirde bulundum. Hem ülke hakkında genel bilgileri hem de bu 3 şehri birden tek yazıda anlatmak fazla uzun olacağından, 3 bölümden oluşturmayı tercih ederm. Genel Küba, Havana ve Trinidad ile Varadero. 

Brezilya gezimden(Adım Adım Brezilya ve Sao Paulo) farklı olarak bu defa ilk kez günlük tuttum. Bu nedenle yazım biraz günlük havasında olacak. Benim de işime geldi. Çünkü sonradan toparlamak, konuların sırasını belirlemek o kadar çok zor oluyor ki. 

İlk olarak ülke hakkında en çok sorulan  ve merak edilen konulara girelim. Bu bilgileri elde edebilmek için hem kaldığım yerdeki ailelere hem de bar ve restaurant gibi ortamlarda tanıştığım insanlara sürekli sorular sordum. En çok merak ettiğim şeyler devrim ve ekonomi üzerineydi.

• Sosyalizm 

Evet, sosyalizmin izleri devam ediyor. Özellikle Havana Vieja'da 60 larda yaşıyor gibi hissedeceksiniz. Eski binalar, klasik arabalar, küçük bakkallar, insanların davranışları ... Herkes eşit haklara sahip. Bununla beraber, Trinidad ve Varadero gibi turistik şehirlere ve Miramar gibi zengin semtlere artık kapitalizm gelmiş diyebiliriz. Zengin bir kesim ve serbest piyasa oluşmaya başlamış. Castro ve Obama'nın büyükelçilikleri açma kararından sonra bu sürecin hızlanması bekleniyor.

İnsanlar devrimi, Che Guevera'yı ve Fidel Castro'yu çok seviyor. Bunun yanında Che'yle birlikte komutanlık yapan Camilo Cienfuegos, Küba'nın en iyi dostu olarak kabul edilen(El Mejor Amigo) Hugo Chavez ve sömürgecilik döneminde İspanyollara karşı mücadele etmiş olan şair ve yazar Jose Marti(devrim meydanında müzesi dahi var)  oldukça popüler ve seviliyorlar. Sadece diğer bir devrim komutanı ve şu an ülkenin başkanı olan Raul Castro'ya karşı mesafeli olan bazı kişiler tanıdım. Sebebini tam olarak anlayamadım(İspanyolcamın bittiği anlardan biri)

• Ekonomi 

Küba fakir bir ülke. Bunun yanında hayat beklediğiniz kadar ucuz değil. Sanılanın aksine 1 CUC(Cuban Convertible Peso, turistlerin kullandığı para birimi) 1 dolar değil, yaklaşık 1 euroya denk geliyor. Ve bir suya çoğu kez 1 CUC ödediğinizi düşünürsek, epey pahalı. Ben 2 hafta için yanıma 1100 euro götürmüştüm. Özellikle son günlerde tutumlu davranarak ucu ucuna yettirdim. 

Maaşlar bölgesel olarak 10,20 veya 30 CUC/Euro civarlarında olmak üzere değişken. Bir bölgede doktor da, barmen de, öğretmen de aynı maaşı alıyor. Bu, sosyalist devletlerdeki teşvik problemini akla getiriyor. Sosyalist ülkelerin en büyük problemi insanların daha fazla çalışma veya inovasyon yapması için bir teşvike sahip olmamasıydı. Küba'nın özellikle tıpta ve tarımda çok ilerlemiş olması, bu problemi bir şekilde aştığını veya yaşamadığını gösteriyor.

Peki bu pahalılıkta insanlar nasıl geçiniyor? Bir defa herkes çalışıyor. Hiç işsiz bir insanla karşılaşmadım.

Devlet, bir insanın yaşamını idare ettirebilecek kadar gerekli olan ihtiyaçlarını karşılıyor. Kira yok, su ve elektrik faturaları çok cüzi, her ay belirli miktarda et, tavuk, şampuan, sabun, yemek... dağıtımı. 
Sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlar ücretsiz.
Bunların dışında verdiği maaşı da tahminimce ek ihtiyaçlar (eğlence, giyim, ulaşım..) için veriyor. Özetle sosyal bir devlet.

Bununla beraber sohbet ettiğim bir çok insan fakirlikten şikayet ediyor. Bu nedenle insanlar komisyon usülü ile turistlere bir şeyler satmaya çalışıyor. Bir kişi aynı anda size hem Casa Particular(Kiralık ev veya oda), hem taksi, hem puro, hem restaurant hatta kadın önerebiliyor. Herkesin her şey için bir tanıdığı var. Siz hepsine tek tek hayır demek zorunda kalabiliyorsunuz. Fakirlikten şikayet etseler de, bu problem dışında aslında çok mutlu olduklarını birazdan anlatacağım.
 

• Yaşam Tarzı ve Kültür

Az önce fakirlikten bahsetmiş olsam da mutsuz bir insanla karşılaşmadım. Konuşmayı ve eğlenmeyi çok seviyorlar. En sıradan kafe veya barda canlı bir şeyler çalışıyor. Evlerden de sürekli müzik ve dans sesleri yükseliyor. Sadece şaşırdığım nokta salsa ve jazz la daha çok karşılaşacağımı beklerken reggaeton müziği daha fazla dinleniliyor. Çok fazla elektronik geldiğinden olmalı, ben bu müzik türünü pek sevmiyorum.

İnsanlar giyim kuşama ve bakıma çok önem veriyor. Giyim derken jilet gibi ütülenmiş gömlek veya pantolondan bahsetmiyorum. Güzel kombine olmuş bir tişört ve bermuda şort yeterli oluyor. Herkes parfüm kullandığından güzel kokular gelir. Tavsiyem buraya gelirken çok fazla giyecek getirmeyin. 2-3 er tane tişört-şort yeterli. En ciks mekanlar bile giyiminizi önemsemiyor. Erkekler hemen hemen her gün traş oluyor. Etrafta kirli sakallı bir genç göremezsiniz. Sadece tarzı olan bazı amcaların(Fidel Castro gibi) uzun sakal ve saçları olabiliyor. Sebebini sorduğumda, bunun kültürleri olduğu, öyle alıştıkları ve aynı zamanda kızların traşlı erkeklerden hoşlandıkları cevabını aldım. Ben de hep traşlı olmaya gayret ettim.

Evleri için aynı şeyi söylemek mümkün değil. Genelde çok salaş. Evi sadece uyuma yeri olarak gördüklerinden olabilir, içini pek önemsemezler. Temel malzemeler(koltuk, buzdolabı, mutfak eşyaları, bazen televizyon) dışında pek bir eşya göremezsiniz. Bu tüketim çılgınlığı olmadığını da gösteriyor.

• Dil ve İletişim

Kötü haber: Diğer Latin Amerika ülkeleri gibi Küba'da da ingilizce bazı turistik mekanlar dışında işe yaramıyor. Ben İspanyolca bildiğimden iletişim konusunda çok fazla zorluk çekmedim. Sadece tekrarlatmak zorunda olduğum anlar oldu. Tavsiyem en azından sayıları öğrenerek gelin. Özellikle pazarlıklarda ve ödemelerde çok işinize yarar. Yanınzda bir sözlük de çok faydalı olur.

Kübalılar konuşmayı çok sever. En çok konuştuğumuz konular sosyalizm, ekonomi, ülkeler arası farklar ve ülke/şehir içi ulaşım gibi yardım konuları olmuştu. Siz anlamasınız da konuşmaya devam ederler:)

Çok yardımseverler. Bir şeyler sormaktan veya yardım istemekten çekinmeyin. Cevapsız bırakıldığımı hatırlamıyorum.

• Konfor

Lüks otellerden birinde kalmadığınız veya sadece turistik bir gezi yapmadığınız sürece, konforlu bir tatil beklemeyin. Zorlanacağınız anlar olacaktır. Sosyalizmin etkisinden olmalı, her yerde market, restaurant veya fırın göremezsiniz. Süpermarket kültürü neredeyse yok. Bu nedenle aynı anda hem ekmek, hem su hem de bira almanız çok zor olabiliyor. Her biri için ayrı ayrı sokakları dolaşıyorsunuz. Trinidad'da bisiklet turu ile kasabalarda dolaşırken 1-2 saat su alamadığımız durumlar oldu. Özetle çok sabırlı olmanız gerekiyor. İşler burada daha yavaş(ya da sakin diyelim) yürüyor.

Otel fiyatları yüksek olduğundan muhtemelen Casa Particular tercih edeceksiniz. Hem bu sayede bir aileyle iletişim kurma imkanını da yakalamış olursunuz.

Yukarıda çok fazla giyim eşyası götürmemenizi tavsiye etmiştim. Bunun yerine, nescafe 3 ü bir arada, peynir, hazır çorba, bisküvit/kek, siyah çay gibi bazı gıdaları yanınızda götürün. Hem evde vakit geçirdiğiniz zamanlarda atıştırmak istediğinizde hem de tanıştığınız insanlara Türk ürünleri ikram etmede çok işe yarayacak.

• Güvenlik

Ülkede güvenlik probleminin hemen hemen hiç olmadığını söylersek abartmış sayılmayız. Kadın-erkek farketmez tek başınıza bile gece-gündüz istediğiniz sokaklarda dolaşabilirsiniz. Kaldığım 15 gün süre içerisinde ne küfür, ne kavga, ne de bağıran insanlar gördüm. Trafik kazası, hırsızlık, mafya veya cinayet haberlerine hiç rastlamadım. Bunun sıkı bir kolluk gücü ile başarıldığını düşünmüştüm, ancak birkaç Küba'lıya sorduğumda bunun kültürlerinin bir parçası olduğunu öğrendim. Dindar olmayan, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi gibi dersleri olmayan bu millet kulağımıza küpe olsun.

Arada size yardım ettiği için 1-2 CUC talep eden veya bir şeyler satmaya çalışanlar olabilir ama hiç rahatsız edici veya ısrarcı değiller. Bununla birlikte özellikle portre fotoğraf çekmeyi çok seviyorsanız cebinizde ufak bozukluklar buludurun. Fotoğrafını çektiğiniz insana 0.50 CUC bile güzel bir hediyedir.

Özetle parasal konular dışında güvendesiniz. Her şeyin başlangıç fiyatı çok yüksektir(Kaba tabirle kazık yiyebilirsiniz). Mutlaka indirimi sonuna kadar yapın.

• Ulaşım

Şehir içi ulaşımlarda bir sıkıntı yaşanmıyor. Özel taksi, collective taksiler, coco taksiler, bisikletler, motorlar gibi bir çok alternatif var. Collective taksiler genelde klasik arabalar. Taksi dolmuşlar gibi çalışıyor. Durdurup gideceğiniz yönü söylüyorsunuz. Şoför tamam ve hayır diyecektir. Fiyatı çok uygun(10 peso veya 0.50 CUC)

Özel ve coco taksilere binmeden önce pazarlık yapın. Yüksek bir fiyattan başlayabilirler. Bisikletler ise kısa mesafeler için çok uygun. Onun da önceden mutlaka fiyatını sorun. Genel olarak collective taksiler dışındaki araçlar için pazarlık yapın.

Şehirlerarası ulaşım maalesef çok sancılı. Viazul diye turistlerin yoğun kullandığı bir otobüs firması var. Konfor beklemeyin. Bunun yanında bilet almak bazen işkence olabiliyor. Otobüs istasyonlarının önünde, aynı fiyata sizi götürmek isteyecek taksiler bulunabilir. Bu taksiler 4 kişiyi bulunca hareket ediyor. Ayrıntıları gezi günlüklerimde anlatacağım.

• Yeme İçme

Bir yerler bulduğunuz sürece yeme içmede bir sıkıntı yaşamazsınız. Eğer hassas iseniz domuz etinden sakınabilirsiniz. İnek, sütünden dolayı yenmiyor, kesilmesi yasak. Devlet bebeği olan kadınlara süt istihdamı sağlıyor.

Kuzu eti, karides, istakoz, balık çeşitleri, pilav ve siyah fasulye en popüler yemekler.

İçecekler içerisinde alkol olarak en popüler olanı tahmin edebileceğiniz gibi Mojito. Bunun yanında daiquiri ve cuba libre de (Rom+cola) en fazla tüketilen kokteyler. Hepsi Rom'dan yapılıyor. Her tarafta Havana Club romunu görürsünüz. 3 yıllık olanlar mojito için ideali. Ben gelirken 3 şişe aldım.

Bira olarak ise Bucanero ve Cristal çok içiliyor. Bucanero, Cristale göre biraz daha sert.

İstemediğiniz kadar meyve ve meyve kokteyllerine rastlayacaksanız. Eğer kahvaltınızı Casa Particulardaki aile hazırlarsa, büyük bir meyve salatası ile karşılaşacaksınız. Kahvaltı kültürü bizimkinden biraz farklı ve oldukça sağlıklı. Ekmek kültürü hemen hemen yok. Siz ekmek istemeyene kadar getirmezler.

• Internet Erişimi

Küba internet konusunda biraz sıkıntılı bir ülke. Şimdiye kadar büyük oteller dışında internet erişimi bulmak zordu. Buralarda da oldukça yüksek fiyattı(Saati 10 CUC civarı). Ancak gittiğimde 3 CUC  a aldığınız bir kart ile 1 saat bağlanabileceğiniz ETECSA noktalarına rastladım. Duyduğum kadarıyla bu sene yaygınlaşmaya başlamış. Amerikanın ambargoyu kaldırma şartlarından birinin ülkede internet erişiminin yayılmasının sağlanması diye duydum.

Bence Kübaya gitmişseniz zaten, interneti kullanmayın, kafanızı dinleyin. Çevrenizin, doğanın, insanlarının tadını çıkarın. Bol bol fotoğraf çekin. 15 gün içerisinde ben sadece 2 saat internet kullandım. O da club'ın açılışını beklerken sıkıldığımdan dolayı.

Genel bilgileri verdikten sonra Küba serimiz Havana günlükleri ile devam edecek. En yakın zamanda görüşmek dileğiyle:)

© 2016 aylakrobot.com